Zasady postępowania po ekspozycji na HBV
Szacuje się, że ryzyko zakażenia wirusem HBV wśród pracowników służby zdrowia jest 10-krotnie wyższe niż ryzyko w populacji. Dlatego też ta grupa zawodowa jest objęta programem szczepień ochronnych. Standardowo podaje się 3 dawki szczepionki, obecnie nie zaleca się podawania dawki przypominającej po 5 latach. Podanie podstawowej serii szczepienia pozwala na uodpornienie ok. 96% szczepionych. U osób z grup wysokiego ryzyka wśród pracowników służby zdrowia (narażonych na zakłucie igłą, zranienie skalpelem) 1-2 miesiące po ostatniej dawce powinno oznaczyć się poziom przeciwciał anty-Hbs. Jeżeli nie przekracza on miana 10mU/ml, zaleca się powtórzenie całego cyklu szczepień. U części osób doprowadzi to do wytworzenia ochronnego poziomu przeciwciał anty-Hbs. Te, które nie osiągną poziomu 10mU/ml, uważa się za podatne na zakażenie i w przypadku ekspozycji na HBV objęte zostaną szczególnym postępowaniem.
Ryzyko zakażenia wirusem HBV zależy przede wszystkim od objętości materiału zakaźnego i obecności antygenu HBeAg w surowicy pacjenta, będącego źródłem potencjalnego zakażenia. Ryzyko serokonwersji po ekspozycji w przypadku obecności antygenu HBe w surowicy pacjenta ocenia się na 37-62%, podczas gdy przy braku tego antygenu na 27-37%. Po ekspozycji zaleca się oznaczenie u poszkodowanego pracownika miana anty-HBs oraz antygenu HBs. Algorytm postępowania poekspozycyjnego zależy od danych dotyczących pacjenta, będącego źródłem zakażenia jak i poziomu uodpornienia pracownika. Po zdarzeniu należy wdrożyć typowe postępowanie nieswoiste (przemycie zranionej okolicy dużą ilością wody z mydłem, przepłukanie solą fizjologiczną worka spojówkowego). W przypadku narażenia na materiał zakaźny (z udowodnioną obecnością antygenu HBs) osoby, która nie była szczepiona, zaleca się podanie w ciągu 24 godzin od zdarzenia 1 dawki immunoglobuliny anty-HBs oraz rozpoczęcie cyklu szczepień. W przypadku narażenia osoby szczepionej, u której potwierdzono ochronne miano przeciwciał, profilaktyka nie jest wymagana. Natomiast w przypadku stwierdzenia nieadekwatnego poziomu przeciwciał ochronnych zaleca się podanie 1 dawki immunoglobuliny i rozpoczęcie szczepień. Podobne postępowanie zaleca się w przypadku, kiedy niemożliwe było wykonanie badań u pacjenta, będącego potencjalnym źródłem zakażenia. W miesiąc po rozpoczęciu szczepień należy ocenić miano przeciwciał anty-HBs, podanie kolejnych dawek szczepionki zaleca się jedynie u osób, które nie wytworzyły ochronnego poziomu przeciwciał.
W przypadku wirusa HBV istotna jest również możliwość narażenia na krew, którą zanieczyszczone są meble czy inne powierzchnie w sali chorego. W takim materiale wirus HBV może przetrwać około tygodnia, pozostając biologicznie aktywnym. Dlatego też należy zwracać szczególną uwagę na podstawowe zasady aseptyki i stosować bariery mechaniczne. Przede wszystkim jednak należy dążyć do zaszczepienia przeciwko HBV wszystkich pracowników.
1. “Postępowanie w przypadku ekspozycji pracowników służby zdrowia na HBV, HCV i HIV. Aktualne wytyczne Centers for Disease Control and Prevention” Medycyna Praktyczna 11/2002;147-163
2. M.Gańczak, G.Wojciechowski ” Chirurg wobec ekspozycji na HIV- jak postępować w momencie zagrożenia?” Chirurgia Polska 2001,3,2,105-109
3.M.Dancewicz, M.Szymankiewicz, J.Kowalewski, M.Karwacka “Postępowanie w przypadku ekspozycji pracowników szpitala na HBV, HCV i HIV” Przegląd Epidemiologiczny 2005; 59:671-677
4.”HIV/AIDS-podręcznik dla lekarzy i studentów”- rozdział IX “Wybrane aspekty profilaktyki poekspozycyjnej zakażeń HIV”
More from Publikacje
Dawkowanie enoksaparyny u pacjentów po urazie
Pacjenci po urazach są w grupie zwiększonego ryzyka wystąpienia żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (ang. venous thromboembolism, VTE) z powodu występujących zaburzeń …
Operacja bariatryczna u cukrzyków poprawia funkcje małych naczyń
W "Diabetes Care" opublikowano wyniki amerykańskiego retrospektywnego badania, w którym wykazano, że pacjenci, u których po operacji bariatrycznej poprawiły się …
30-dniowe wyniki TAVI u kobiet
Jedną z nowych metod leczenia ciężkiej stenozy aortalnej (ang. aortic stenosis, AS) u pacjentów z grup wysokiego ryzyka chirurgicznego (ang. …
